Symposium: Het Vechtplassengebied in Transitie

Symposium van de Vechtplassencommissie en de Vrienden van de Vecht

Zie voor een film-verslag van deze boeiende middag de volgende impressie!

Wanneer: donderdag, 11 mei 2023, 14.00-16.30 uur, inloop vanaf 13.30 uur
Waar: Stalhouderij De Zadelhoff te Breukelen

Aanleiding en doel
De aanleiding van het symposium is tweeledig: enerzijds markeert deze middag het vertrek van onze oud-voorzitter Charlotte Smit en anderzijds willen we invulling geven aan het nationale debat over de inrichting van ons landschap. Het Rapport Remkes onderstreept het belang om samen vooruit te kijken.

Het doel van deze middag is een toekomstperspectief te schetsen van het Vechtplassengebied en in het bijzonder het veenweidegebied. Hiermee proberen we de agenda naar ons toe te trekken. Onze ambitie is om het gesprek tussen verschillende partijen en belangen te faciliteren en hiermee samenwerking te stimuleren. Er zijn veel (schijnbare?) tegenstellingen in onderwerpen die moeten landen in beleid en vervolgens tot uitvoering gebracht moeten worden: energietransitie, bodemdaling, vergroten biodiversiteit, herstellen natuurwaarden, (transformatie van) het cultuurlandschap, tegengaan van verregaande verzilting, zeespiegelstijging, inbedding recreatie, respecteren van cultuurhistorie, stikstof reductie (en fosfaat en PFAS en etc etc) en de woningbouwopgave. Doel van het debat is tevens dat we de urgentie vergroten om gezamenlijk aan de slag te gaan. En dat we van onderaf een impuls kunnen geven aan de ontwarring van deze knoop.

Pieter Broertjes, de nieuwe voorzitter van de Vechtplassencommissie, zal de middag modereren. Zijn motto: “Er is urgentie om samen aan de slag te gaan!”

Voor wie?
Beleidsmakers en politici op provinciaal en gemeentelijk niveau, grondeigenaren, boeren, initiatiefnemers, liefhebbers, beschermers, ondernemers, adviseurs, burgers en buitenlui en natuurlijk de Vrienden van de Vecht.

Het definitieve programma zal op korte termijn gestalte krijgen. Kijk t.z.t. op onze website voor de laatste informatie. www.vechtplassencommissie.nl

Met wie?
Dirk Sijmons, oud rijksadviseur voor het landschap en emeritus-hoogleraar landschapsarchitectuur, zal een inleiding verzorgen en deelnemen aan een specialisten panel, waarna we in debat gaan met u als genodigde.

Panelleden:
Joyce Sylvester: Dijkgraaf Waterschap Amstel Gooi en Vecht- helaas verhinderd maar voortreffelijk vertegenwoordigd door:
Arjan van Rijn van het Waterschap Amstel Gooi en Vecht
Henk Jan Soede: Agrarisch collectief Rijn Vecht en Venen
Daniëlle de Nie: oprichter en directeur WIJ.land – helaas verhinderd
Wiebe Borren: hydroloog Natuurmonumenten
Attie Kuiken: gebiedscommissielid Utrecht-West – op afstand aanwezig en vertegenwoordigd
Mark van der Bij: landschapsontwerper, bestuurslid Vechtplassencommissie.

Natura 2000-beheerplan voor de Oostelijke Vechtplassen

De provincies Noord-Holland en Utrecht hebben een Natura 2000-beheerplan opgesteld voor de Oostelijke Vechtplassen.

Het beheerplan staat op de website van de provincie en van 21 maart tot en met 1 mei kunnen zienswijzen worden ingediend.

De Oostelijke Vechtplassen zijn in 2013 aangewezen als beschermd Natura 2000-gebied. De Natura 2000-gebieden in Nederland zijn onderdeel van een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In deze gebieden worden bepaalde unieke diersoorten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden.

Oostelijke Vechtplassen

Beschermmaatregelen

In het Natura 2000-beheerplan Oostelijke Vechtplassen staat beschreven welke maatregelen ter bescherming van de natuur worden uitgevoerd. Ook wordt hierin aangegeven welke voorwaarden er zijn om activiteiten te kunnen uitvoeren zonder vergunning. De maatregelen zijn voor een deel nodig om de negatieve effecten van stikstofneerslag tegen te gaan. Het gaat om beheer- en inrichtingsmaatregelen zoals het maaien van graslanden en het afplaggen van ongewenste vegetatie.

Ook gaat het om maatregelen om kwelwater beter te benutten en de waterkwaliteit te verbeteren. Tevens wordt vraat door ganzen en de rivierkreeften teruggedrongen. Ook wordt open landschap, natte rietmoerassen en waterriet hersteld ten behoeve van moerasvogels. Binnen de grenzen van Natuurnetwerk Nederland (NNN) worden gronden gebruikt om natuur te ontwikkelen.

Natura 2000

Karakteristiek aan de Oostelijke Vechtplassen is het veenlandschap met rijke veenmosrietlanden, moerasheide, nat schraalland, moerassen, rietlanden en hoog- en laagveenbossen. Het gebied is uniek door de aanwezigheid van zeldzame moerasvogels, watervogels, populaties van de Noordse woelmuis, foeragerende meervleermuizen en vissen, insecten en andere waterfauna die afhankelijk is van de aanwezigheid van helder en plantenrijk water.

Aanpak Oostelijke Vechtplassen

De maatregelen uit het Natura 2000-beheerplan komen reeds tot uitvoering binnen de Aanpak Oostelijke Vechtplassen. Het beheerplan bevat dus geen nieuwe maatregelen. Meer informatie over de aanpak is te vinden op www.vechtplassen.nl

Informatiemarkt Aanpak Oostelijke Vechtplassen

Dinsdag 12 oktober 2021 vindt bij Ottenhome aan de Zuwe 20 in Kortenhoef de Informatiemarkt over de Aanpak van de Oostelijke Vechtplassen plaats.

Met de Aanpak Oostelijke Vechtplassen werken 21 partijen samen aan het verbeteren van de
waterkwaliteit, het versterken van de natuur en het moderniseren van de recreatiesector in de
Oostelijke Vechtplassen.
Kom dinsdag 12 oktober 2021 naar de informatiemarkt die we organiseren voor bewoners,
ondernemers, recreanten en belangstellenden. U bent welkom tussen 17.00 en 21.00 uur bij
Ottenhome aan de Zuwe 20 in Kortenhoef.

U kunt binnenlopen wanneer het u schikt. Naast algemene informatie over de aanpak besteden we ruim aandacht aan de projecten die op dit moment in voorbereiding of in uitvoering zijn. Onderwerpen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld het baggeren, de leefomgeving van moerasvogels, het ontwikkelen van nieuwe natuur, het vergroten van het aanbod voor waterrecreatie, het herstellen en behouden van het legakkerlandschap in de Kievitsbuurten, de aanleg van faunapassages, het bestrijden van exoten, het toekomstbeeld dat is opgesteld voor recreatie in 2030 en het beheren van de ganzenpopulatie. De projectleiders zijn aanwezig om tekst en uitleg te geven en met u van gedachten te wisselen. Met de Aanpak Oostelijke Vechtplassen willen de partners een aantrekkelijk en toegankelijk landschap ontwikkelen waar natuur en recreatie elkaar versterken en waar mensen graag wonen, werken en recreëren.
Bij binnenkomst wordt gevraagd naar een coronatoegangsbewijs.

De Oostelijke Vechtplassen – waaronder de Loosdrechtse Plassen – vormen een uniek en beschermd
natuurgebied met een bijzondere geschiedenis en veel ruimte voor waterrecreatie. Sinds 2017 werken 21 partijen
waaronder overheden, ondernemers, belangenorganisaties en gebruikers, samen om problemen in het gebied
aan te pakken. Het verbeteren van de waterkwaliteit, het versterken van de natuur en het moderniseren van de
recreatiesector zijn het belangrijkst. De ruim 25 projecten vormen een samenhangend pakket aan maatregelen,
dat zich richt op een complete kwaliteitsverbetering van het hele gebied. Met de Aanpak Oostelijke Vechtplassen
willen de partners een aantrekkelijk en toegankelijk landschap ontwikkelen waar natuur en recreatie elkaar
versterken en waar mensen graag wonen, werken en recreëren.

 

Vaarverbinding Oostelijke Vechtplassen

Er is al heel wat vergaderd rond het onderwerp van de recreatieve vaarverbindingen in de Vechtstreek, zo ook in het kader van het Gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen. Landschapbehouds- organisaties als Natuurmonumenten en de Vechtplassencommissie benadrukken daarbij het belang van extensieve , kleinschalige recreatie die recht doet aan de kwetsbaarheid van het landschap. Verschillende bewonersverenigingen in het gebied ondersteunen die benadering en hebben zich verenigd in een Federatie Oostelijke Vechtplassen.

Samen doen deze organisaties een hartstochtelijk pleidooi op de betrokken overheden met name Wijdemeren, Stichtse Vecht en de provincies Noord-Holland en Utrecht) niet nog meer geld te besteden aan weinig kansrijk onderzoek, maar de resterende fondsen te investeren in projecten waar alle verbonden partijen zich in kunnen vinden. Daar zijn voldoende mogelijkheden voor.

IJsselmeer-tijdlijn van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

IJsselmeer tijdlijn

De verbondenheid van de Vechtstreek met het IJsselmeer  is groot.
Daarom hieronder een verwijzing naar een tiental animaties over de geschiedenis van dit gebied.

deel 1 – Ontstaan van het IJsselmeergebied
deel 2 – Van binnenzee tot zeearm
deel 3 – Hoog en droog wonen op de terpen
deel 4 – De Zuiderzee als uitvalsbasis
deel 5 – Bedijking en de Zuiderzee
deel 6 – Handel, havens en (dam)steden
deel 7 – Crisis rond de Zuiderzee
deel 8 – Het einde van de Zuiderzee
deel 9 – IJsselmeerpolders
deel 10 – Veranderende inzichten

Plannen voor ‘vernatten’ Naardermeer en omstreken

Om de verdroging van het Naardermeer en omliggende gebieden te stoppen en de natuur te herstellen, gaat het waterpeil in de zogenaamde ‘schil’ rond dit gebied omhoog. Eén van de stappen om dat te bereiken is het wijzigen van het bestemmingsplan. Dit gebeurt met het Provinciaal Inpassingsplan Schil Naardermeer, dat vanaf 5 oktober ter inzage ligt.

Het Naardermeer is het oudste natuurgebied van Nederland, met Natuurmonumenten als eigenaar. Samen met Natuurmonumenten en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht werkt de provincie al sinds 1993 aan een herstelplan om de natuur in het gebied te beschermen en te ontwikkelen.

De provincie wil nog de laatste zeventien hectare grond aankopen om het plan te laten slagen. Gesprekken met de grondeigenaren, op basis van volledige schadeloosstelling, lopen inmiddels. Het gaat om agrarische gronden die met dit inpassingsplan de bestemming ‘natuur’ krijgen. Met de eigenaren wordt gesproken over alternatieve locaties en de financiële vergoeding. Zij kunnen ook kiezen om, met subsidie, zelf natuur te maken op hun grond.

Watergebiedsplan: Tegelijkertijd met het inrichtingsplan, ligt het watergebiedsplan van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht ter inzage. Voor het verhogen van het waterpeil is namelijk een nieuw peilbesluit nodig. In het watergebiedsplan wordt beschreven waar en hoe de waterpeilen in het gebied worden gewijzigd. Sander Mager, bestuurder waterschap Amstel, Gooi en Vecht: “Een aanpassing van het waterpeil is nodig om schoon water langer vast te houden en de biodiversiteit te laten toenemen. Op deze manier zetten we weer een belangrijke stap in het verbeteren van deze natuurparel midden in de Randstad. Zodat ook de komende generaties volop kunnen genieten van dit bijzondere gebied.”

Zie ook Schil Naardermeer: op pad met boswachter Anne

 

Impressie van Mega-windturbines in het Vecht- en Geingebied

Nu de 30 RES-Regio’s in Nederland hun biedingen verzamelen om aan de energietransitie hun bijdrage te leveren door middel van het aanwijzen van gebieden die voor de opwekking van zonne- en windenergie in aanmerking kunnen komen, krijgt ook het protest vorm tegen plannen die weinig rekening lijken te houden met het kwetsbare landschap waarin die zoekgebieden geprojecteerd zijn.

De NRC van 26 september 2020 besteedde uitgebreid aandacht aan de casus van het Geingebied: Maakt u zich geen zorgen. Maar er komen wel windmolens achter uw huisWindenergie De transitie naar duurzame energie vereist méér windmolens in heel Nederland. Waar komen ze en hoe verloopt de besluitvorming? Weinig democratisch, blijkt uit de plannen voor windmolens bij het Gein in Abcoude.

Maar het verzet krijgt vorm in verschillende actiegroepen met websites als:

Stop Windturbines Gein

Stop Windturbines Aetsveldsepolder

Vechtplassencommissie over zon- en windenergie in de Vechtstreek

Energietransitie

Energietransitie

 

 

 

De RES en de kernwaarden van de Vechtstreek

De discussies en de besluitvorming rond de Regionale Energie-Strategieën in de Vechtstreek (RES-NHZ en RESU16) raken de kernwaarden die dit landelijk gebied maken tot wat het is.

De naam van de in 1936 opgerichte Commissie voor de Vecht en het Oostelijk en Westelijk Plassengebied maakt het al duidelijk: er is hier sprake van gevarieerde landschappen. In het midden de meanderende rivier de Vecht van Utrecht naar Muiden en aan weerszijden Vechtweiden, langs de rivier, en verderop de veenweiden, deels omringd door kleinere veenrivieren zoals Gein en Angstel. En natuurlijk de meren en de verveende plassen. Al met al een kleinschalig landschap met sterk wisselende aanzichten, een bijzondere variant van het coulissenlandschap.

Het mag een klein wonder heten dat de Vechtstreek in de recente geschiedenis behoed is voor al te rigoureuze opname in de infrastructurele dynamiek van de Randstad of Deltametropool. De grotere bouwopgaves rond Amsterdam en Utrecht hebben de Vechtstreek vooralsnog ongemoeid gelaten – met de Bloemendalerpolder bij Weesp en de A1 als uitzondering. En herhaalde pogingen om de A6-A9-verbinding door het open poldergebied van Aetsveld, Keverdijk en Naardermeer te laten lopen hebben in dit waterrijke gebied naar eenieder mag hopen definitief schipbreuk geleden.

De Vechtstreek is daardoor redelijk behouden gebleven als een uniek landschappelijk en cultuur-historisch gebied dat door de menselijke maat wordt gekenmerkt. Daarom is het ook zo’n gewaardeerd gebied voor vormen van extensieve recreatie: wandelen, fietsen, roeien, kanoën en (rustig) varen. Het is met recht een cultuurlandschap, het menselijk ingrijpen in het oorspronkelijk natuurlijke landschap is overal zichtbaar maar dat is aantoonbaar met veel ‘zorg’ gedaan.

Een belangrijk resultaat van het menselijk ingrijpen in het Vechtlandschap zijn de ‘doorzichten‘ en ‘uitzichten‘ op het open poldergebied. Voor een deel zijn deze zichten begrensd door geboomte langs de nattere delen van het gebied zoals de plassen, de rivieren en ook het Amsterdam-Rijnkanaal. Maar steeds blijft daarbij ‘de maat’ behouden. De uitzichten zijn ook benoemd en beschermd vanwege het belang van de Vechtpolders in het kader van de Waterlinies en de Stelling van Amsterdam. Daarnaast maken veel polders en plassen in de Vechtstreek deel uit van Natura-2000 of NNN-gebieden (zoals Naardermeer en Oostelijke Vechtplassen) of van Bijzondere Provinciale Landschappen (v/h b.v. Provinciale Aardkundige Monumenten – zoals de Aetsveldse Polder, tevens Weidevogelkerngebied).

Al met al presenteert het Vechtplassengebied zich als een waterrijk regionaal park tussen Amsterdam en Utrecht, aansluitend bij de hogere Gooise Heuvelrug. Een bijdrage aan de nodige klimaatmaatregelen die beter past bij het karakter van het landschap zou bij voorbeeld waterberging of verhoging van het grondwaterpeil kunnen zijn. Liever niet de lucht in. Mega-windmolens in de Vechtstreek zouden zijn als een kudde olifanten in een porseleinkast. Zoals olifanten hun eigen habitat verdienen, zo geldt dat ook voor de grote windmolens.

FC – zie voor het geactualiseerde standpunt van de Vechtplassencommissie (VPC) m.b.t. de huidige RES-opgaves het dossier Energietransitie met daarin de Randvoorwaarden van de VPC inzake zon- en windenergie-installaties.

Afbeelding ontleend aan Stop Windturbines Aetsveld


			

Veeneiken in de Vechtstreek – Minidocumentaire

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft een zeer interessante documentaire gemaakt over de geschiedenis en datering van Veeneiken in de Vechtstreek. Een van de bomen die in de Bloemendalerpolder bij Weesp werden gevonden, ontkiemde in 1048 voor Christus.

Bij de aanleg van de nieuwbouwwijk Weespersluis in de Bloemendalerpolder bij Weesp zijn tientallen veeneiken aangetroffen uit de late prehistorie en de Romeinse tijd. In deze film wordt duidelijk gemaakt hoe veeneiken worden onderzocht en gedateerd.

Deze veeneiken geven een goed beeld van de bosontwikkeling in de Bloemendalerpolder tussen de 13de eeuw v.Chr. en de 4de eeuw na Chr. Het ontstaan, de groei en ondergang van het bos worden in de video geschetst tegen de achtergrond van de landschappelijke ontwikkeling van Rijn, Oer-IJ, Almere en Vlie.

Het onderzoek werd uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Sjoerd van Daalen Dendrochronologie.

De documentaire https://www.youtube.com/watch?v=fAi4qrb9vT4 

Foto: Tamar de Vries

Bomenbeleidsplan (in Weesp): nomineer een boom

Een mooi regionaal voorbeeld van een manier om het belang van bomen in Vechtlandschap te benadrukken:

Bomenbeleid, nomineer een boom! De gemeente Weesp heeft een Bomenbeleidsplan, dat is vastgesteld door de gemeenteraad op 7 november 2018. Het Bomenbeleidsplan beschrijft de manier waarop de gemeente met de bomen in de openbare ruimte omgaat.
Nomineer een boom: In dit plan wordt onder meer vastgelegd hoe wordt omgegaan met ‘waardevolle bomen’. Elke boom in Weesp is belangrijk, maar een ‘waardevolle boom’ is beeldbepalend of van cultuurhistorische waarde voor gemeente Weesp
Als inwoner kunt u een eigen boom, of een gemeentelijke boom, nomineren als waardevolle boom voor de gemeente Weesp. Welke bomen zijn zo bijzonder van uiterlijk, zo uniek qua soort, zo speciaal vanwege hun geschiedenis of zo oud dat zij het waard zijn om extra beschermd te worden? Wij horen het graag van u! Hoe u een waardevolle boom kunt nomineren, leest u op de website www.weesp.nl/waardevollebomen Een waardevolle boom nomineren kan tot 23 januari 2019.
Meer informatie en inwonersavond Voor meer informatie over beleid en regelgeving voor waardevolle bomen, over wat de gemeente nu gaat doen bent u van harte welkom op onze informatieavond.
De informatieavond vindt plaats op dinsdag 15 januari om 19.30 uur in de kantine van het stadskantoor, Nieuwstraat 70a. U kunt zich voor deze avond aanmelden via info@weesp.nl
Heeft u nog vragen over bomen, anders dan de aanmelding van waardevolle bomen? Dan kunt u deze stellen via het algemene e-mailadres van de gemeente Weesp: info@weesp.nl
Een publieksversie van het bomenbeleidsplan vindt u op www.weesp.nl/bomenbeleid